Wat is een hernia?

Een hernia: de meeste van ons weten (hopelijk niet uit eigen ervaring) dat dit een erg pijnlijke affaire is. Meestal denken we ook direct aan rugpijn, en dat is terecht. Wanneer men in de volksmond spreekt over "een hernia", betreft dit bijna altijd een hernia in de rug. Goed om weten is echter dat een hernia ook op andere plaatsen kan voorkomen, zoals in de lies! Wat een rughernia nu precies is en of er dingen zijn die je kan ondernemen om deze pijnlijke kwaal te voorkomen, leer je in de deze blog. 

Praktisch: wat is een hernia in de rug? 

Over de rug loopt de wervelkolom, die bestaat uit wervels, elkaar afwisselend met tussenwervelschijven. Over de wervelkolom heen loopt ons centraal zenuwstelsel, met een hoop zenuwbanen en het ruggenmerg. Op zich is onze wervelkolom relatief flexibel, door de tussenwervelschijven. Die zorgen ervoor dat we soepel kunnen bewegen en draaien: ze bestaan uit een sterke kraakbeenring, met daarin een gelatineachtige stof, de kern (nucleus pulposus). Er kunnen allerlei pijnlijke zaken mislopen met deze botten en kraakbeenderen. Een hernia is geen wervelbreuk (dan ben je nog verder van huis), maar een scheur of breuk van een tussenwervelschijf. Door de scheur of breuk kan de stroperige kernvloeistof naar buiten lopen en beginnen uitpuilen. Deze uitstulping kan beginnen duwen op de zenuwbanen en pijnklachten veroorzaken.

Model van een gekwetste tussenwervelschijf met uitstulpende kernvloeistof

Welke symptomen geeft een rughernia?  

Een rughernia kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder pijn, maar niet altijd. De zenuwbanen die aangeduwd worden lopen door naar je benen. Vandaar dat een hernia vaak gepaard gaat met zowel rugpijn als beenpijn. Dit is uitstralingspijn. De zenuw die geraakt wordt door de uitstulping kan ook "deels" stoppen met werken. Hierdoor kan je een dof, voos of tintelig gevoel in je been (meestal één) ervaren. 

Uitstralingspijn naar één van je benen ervaren is dus één mogelijke aanwijzing dat je rugpijn door een hernia is veroorzaakt. Lage rugpijn is niet altijd een indicatie van een hernia: dit kan ook "gewoon" veroorzaakt worden door vermoeidheid, stress of een slechte (slaap)houding, of door een lumbago of "verschot".  

Andere typische symptomen die op een hernia kunnen wijzen, zijn de volgende: 

• Je pijn neemt toe wanneer je je lang in dezelfde houding bevindt (liggen, staan of zitten) 
• Je pijn verergert wanneer je niest, hoest of perst (bijv. op toilet) 
• De pijn piekt wanneer je voorover buigt 
• De pijn vermindert wanneer je beweegt 
• Je ervaart verlies van kracht in één been (dit komt omdat de zenuwen die je spieren aansturen bekneld worden) 
• Je kan je voet van dat been onvoldoende goed afrollen, een "hangvoet" 

Hoe wordt een hernia behandeld? 

Hernia's genezen over het algemeen vanzelf. Afhankelijk van de tussenwervelscheur of –breuk, kan de kernvloeistof vanzelf terug naar binnen gaan. Zo vermindert de druk op je zenuw. Een aantal gevallen van hernia's worden geopereerd: dit valt of staat bij het oordeel van je arts. Pijnmedicatie kan gebruikt worden om je klachten te verzachten tijdens het herstelproces. Tijdens dit herstelproces is het heel belangrijk dat je zo goed en veel als mogelijk blijft bewegen! Rusten is belangrijk, maar ganser dagen in bed blijven liggen is niet bevorderlijk voor je herstelproces. Je arts kan je doorverwijzen naar een kinesist om een individueel oefentraject voor je herstel en ruggezondheid te starten. Algemene tips en adviezen daarvoor vind je hieronder!  

Tips voor je algemene ruggezondheid 

Wanneer je een zittende job hebt, zoals een kantoorjob, is het belangrijk dat je op de volgende dingen let: 

• Wissel staan en zitten voldoende af.  
• Neem vaker de trap dan de lift. 
• Zorg voor voldoende beweging doorheen de dag door kleine wandelingen te maken: naar het koffieapparaat, naar de brievenbus, naar de bakker of winkel ... 
• Zorg voor een goede bureaustoel, die afgesteld is op jouw lichaam. Zit correct, met je rug tegen de leuning, niet voorovergebogen, met je benen niet gekruist. 

Als je een fysieke job hebt, zijn dit zaken waar je zeker goed op moet letten: 

• Investeer in goede schoenen, die voldoende steun geven. Ga eens langs bij een podoloog om te laten onderzoeken of je wandelgang correct is. Je knieën, heupen en rug kunnen eronder lijden als je voeten en wandelgang niet optimaal zijn. 
• Hef correct! Als je vaak zware zaken moet tillen, zoals in een magazijn of winkel, hef dan telkens vanuit je benen en heupen met een rechte rug, via een squat-houding. Til nooit voorovergebogen vanuit je rug.  
• Voor de vrouwen: draag geen gehakte schoenen wanneer je veel moet wandelen, bijv. als je lesgeeft, werkt in een restaurant of veel onderweg bent voor klant- of bedrijfsbezoeken. 

Voor iedereen is het belangrijk dat je een goede matras hebt die voldoende ondersteuning geeft. Wanneer je ligt, mag er geen spatie zijn tussen je rug en de matras. 

Zeker wanneer je een voornamelijk zittend beroep hebt, is het belangrijk dat je in je vrije tijd voldoende beweging inbouwt. Dit kan een sport beoefenen zijn (ga wekelijks of meerdere keren per week squashen, padellen, dansen, zwemmen, boksen, joggen ...), maar je kan ook op andere manieren meer bewegen. Ga bijvoorbeeld boodschappen doen met de fiets, ga samen met vrienden wandelen in plaats van op bezoek bij elkaar te gaan, maak dagelijks na het avondeten een wandeling met je hond, je partner en/of kinderen. Je kan hier creatief in zijn! We hebben allemaal maar 24 uur op een dag en hierin moeten allerlei dingen gebeuren. Probeer van bewegen wel een prioriteit te maken! 

Bouw zo veel mogelijk beweging in tijdens je dag, ook op kantoor

Specifieke oefeningen voor je rug 

Wanneer je rugklachten hebt, is het belangrijk dat je je fysieke beweging altijd bespreekt met een professionele begeleider, zoals een kinesist. De oefeningen die wij hieronder voorstellen zijn goed voor de gezondheid van je rug, maar let op wanneer je al een rugkwetsure hebt en volg altijd het advies van je begeleider op. 

Er bestaan een heleboel goede oefeningen voor je rug. We lichten er hier enkele uit, van verschillende intensiteit: 

• Je rug hol/bol maken, op handen en voeten. Dit is de "Cat to Cow/Camel" oefening. Je zit op handen en knieën en wisselt, rustig en beheerst, af tussen een holle en bolle rug. Dit is goed voor de soepelheid en doorbloeding van je rugspieren.  
• Een "backbow", of dolfijn. Hierbij lig je op je buik, met je armen ofwel uitgestrekt voor je (moeilijk) of je armen geplooid opgetrokken naast je zij (makkelijker). Vervolgens lift je je torso, voeten en bovenbenen (voor zover dat gaat) van de grond. Dit voel je in je onderrug. Houd even vast, laat beheerst zakken, en herhaal.  

De vorige twee oefeningen zijn specifieke Pilates oefeningen. Pilates is een lage impact sport (zacht voor de gewrichten) die erg goed is voor de sterkte van je hele core, dwz buik- en rugspieren. Op veel plaatsen kan je Pilates groepslessen volgen, of je kan online instructievideo's opzoeken. 

Andere oefeningen zijn squats en deadlifts. Dit zijn twee oefeningen die zowel je rug, buikspieren als benen en billen activeren. Essentieel bij deze oefeningen is dat je ze met een perfecte houding uitvoert. Vaak worden ze met gewichten uitgevoerd (losse gewichten, of een barbell). Focus eerst op je houding, voor je gewichten toevoegt. Je kan online verschillende instructies voor een goede houding terugvinden. Essentieel is dat je rug recht en ongebogen blijft. 

Conclusie 

Zoals je ziet kan je een heleboel oefeningen en bewegingsvormen incorporeren in je dagelijks leven om rugpijn te vermijden. Vaak schieten mensen wel pas in actie wanneer het kwaad al geschied is. Volg in dat geval steeds nauwgezet het advies van je arts, bewegingscoach en kinesist op en blijf zoveel mogelijk, rustig, in beweging.